Golden Delicious - opis odmiany

Pochodzenie: stara odmiana amerykańska, znaleziona jako przypadkowa siewka przez Andersona H. Mullinsa w Wirginii w 1890 roku. W 1916 roku została wprowadzona do uprawy. Został znaleziony w XIX wieku, ale prawdziwego przełomu w sadownictwie dokonał w połowie następnego stulecia. Obecnie odmiana uprawiana na całym świecie w cieplejszych rejonach sadowniczych. Po uwzględnieniu produkcji jabłek na całym świecie ‘Golden Delicious’ zajmuje trzecie miejsce po odmianach ‘Fuji’ i ‘Delicious’. W Polsce zalecana do uprawy od 1976 roku.

Opis drzewa: drzewo początkowo rośnie dość silnie, później wzrost słabnie. Tworzy koronę lekko wzniesioną, kulistą i umiarkowanie zagęszczoną, z licznymi krótkopędami. Pąki kwiatowe formuje też na długopędach.

Kwitnienie: kwitnie średnio późno. Jest dobrym zapylaczem dla innych odmian. Zapylacze: ‘Cortland’, ‘Elstar’, ‘Fiesta’, ‘Florina’, ‘Fuji’, ‘Gala’, ‘Gloster’, ‘Granny Smith’, ‘James Grieve’, ‘Priam’, ‘Melrose’.

Owocowanie: w okres owocowania wchodzi wcześnie, owocuje bardzo obficie i na ogół przemiennie. Konieczne jest przerzedzanie zawiązków od samego początku owocowania. Dojrzałość zbiorczą osiągają w pierwszej połowie października. Przed zbiorem nie opadają. W czasie zbioru, z uwagi na jasną skórkę, należy je zbierać delikatnie, aby nie powodować odgnieceń. W chłodni w temperaturze -1 do +2 C i wilgotności 87-92% można przetrzymać owoce do marca, w KA do V-VI. W niższej wilgotności więdną, zwłaszcza owoce ordzawione. Owoce są wrażliwe na gorzką plamistość podskórną oraz gorzką zgniliznę jabłek. Transport znoszą dobrze, zwłaszcza gdy są mniej dojrzałe.

Zdrowotność: odmiana mało wytrzymała na mróz, średnio odporna na parcha i mączniaka, mało podatna na zarazę ogniową. Niekiedy może być porażana przez wirusy: mozaikę i guzowatość drewna

Przydatność: odmiana zimowa. ‘Golden Delicious’ jest jedną z najlepiej znanych starych odmian, które ciągle są uprawiane na ogromną skalę. W Europie Zachodniej wciąż jest to odmiana numer 1 i pod względem wielkości powierzchni uprawnej i wielkości produkcji. W roku 1994 ‘Golden Delicious’ stanowił 36% asortymentu jabłek produkowanych w Unii Europejskiej. Mimo pojawiania się nowych odmian je pozycja pozostaje wciąż niezagrożona. Decydują o tym wyjątkowe cechy tej odmiany – zrównoważony wzrost drzew, wczesność i obfitość owocowania oraz doskonały smak owoców. Czołowymi producentami jabłek odmiany ‘Golden Delicious’ są Włochy, Francja, Niemcy i USA. Odmian deserowa, ceniona także ze względu na obfite plonowanie i długi okres przechowywania owoców. Udaje się w rejonach najcieplejszych, na glebach żyznych, dostatecznie wilgotnych. Na stanowiskach zimnych i na słabszych glebach drzewa rodzą owoce małe i niesmaczne. Najpoważniejszą wadą odmiany ‘Golden Delicious’ jest podatność na pojawianie się ordzawień na skórce. Od początku jej uprawy starano się przeciwdziałać temu zjawisku, ale z niewielkim skutkiem. Odmiana ta przejawia skłonności do tworzenia mutacji, spośród których próbowano znaleźć formy pozbawione tej wady.

‘Belgolden’ – mutant francuski,

‘Calagolden’ (‘Elbée’) – mutant szwajcarski,

‘Colvis spice’ – mutant amerykański,

‘Doud Golden Delicious’ - mutant amerykański,

‘Gold Rosio’ – mutant włoski

‘Golden Delicious Crielaard’ – holenderski mutant o owocach pokrytych pomarańczowym rumieńcem;

Golden Delicious Klon B– bardzo plenny, o dużych owocach, ceniony w handlu, jeśli nie jest ordzawiony;

‘Golden Delicious Reinders’ – holenderski mutant, nieco bardziej plenny i o mniejszej skłonności do ordzawiania. Nie należy jabłek tej odmiany zbierać zbyt późno, bo owoce są „tłuste” i źle odbierane przez klientów;

‘Golden Dream’ – o owocach żółtych;

‘Golden Glory’ - mutant amerykański

Golden Parsi mutant wynaleziony we Włoszech, pochodzący od ‘Golden Delicious Klon B’. Owoce są pozbawione ordzawień, lecz pomimo tego przetchlinki są dobrze widoczne, co jest bardzo wartościową cechą w sprzedaży (odmiany zbyt gładkie, bez widocznych przetchlinek, często wydają się sztuczne). Jabłka pokrywa przyjemny różowy rumieniec.

‘Golden Supreme’ (‘Suregold’) - mutant amerykański

‘Hoople’s Antiqua Gold’ - mutant amerykański

‘Lucky Rose’ - mutant amerykański

‘Lysgolden’ (‘Goldenir’) – francuski mutant uzyskany przez napromieniowanie. Owoce są mniej wrażliwe na ordzawienia, nieco bardziej wydłużone, z lekkim rumieńcem, dojrzewają około 7 dni później od odmiany wyjściowej;

‘Pink Gold’ – mutant francuski,

‘Razor Golden Delicious’ - mutant amerykański

‘Rosagold’ (‘Quemoni’) – mutant francuski

‘Smoothee’ (‘Gibson Golden Delicious’)– amerykański mutant o owocach bardziej stożkowatych i nieco większych, mających mniejszą skłonność do ordzawień. Reaguje gorzej na przerzedzanie chemiczne niż inne mutacje.

Wyselekcjonowano także mutanty krótkopędowe typu compact:

’Eliot Spur Golden’

’Frazier Goldenspur’

’Golden Auvil Spur’ (’Goldspur’, ’Sundale’)

’Nugget Spur Golden Delicious’

‘Starkspur Golden Delicious’

‘Yelo Spur Golden Delicious’

Wykaz wybranych odmian jabłoni, w których rodowodzie jest odmiana ‘Golden Delicious’

Prezentacja odmiany Golden Delicious dr Tomasza Lipy z Zakładu Sadownictwa, Szkółkarstwa i Enologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, przewodniczącego Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych.